Son yıllarda çeşitli alanlarda sık sık karşılaştığımız oyunlaştırma (gamification) kavramı insan kaynakları süreçlerinde kullanılan değerlendirmelerde etkin bir rol oynamaktadır. İşe alım süreçlerinden yetenek yönetimine kadar birçok süreçte oyunlaştırmadan yararlanılmaktadır. Bu noktada yapılan araştırmalarda kurum yöneticilerinin liderlik, risk yönetimi, iletişim, analitik düşünme gibi yetkinliklerde çalışanlarını geliştirmek için oyunlaştırma uygulamalarından faydalanıldığına rastlanmaktadır (Soat, 2018). Ayrıca oyunlaştırmanın çalışanların bağlılığını arttırmak, eğitim ve gelişim süreçlerinde verimliliği olumlu yönde etkilemek için yoğun olarak kullanılması amaçlanmaktadır (Hatipoğlu & Türker, 2022).
Risk alma davranışları üzerinden risk yönetimi yetkinliğinin odak olduğu birçok çalışmada psikometrik bir araç olarak kullanılan balon oyunu, oyunlaştırmanın örnekleri içerisinde yer almaktadır. Balon oyunu gerçek dünyadaki risk davranışını, ödül ve kayıp potansiyelini dengelemenin kavramsal çerçevesi aracılığıyla modellemektedir. Oyunda adaya bir balon sunulur ve bir pompaya basarak balonu şişirmesi beklenir. Her bir basışında da belirli bir miktar ödül kazanma şansı verilir. Her pompa basışı balonun kademeli olarak şişmesini ve ödülün artmasını sağlar. Balon her basışta şişirilir ve bir noktadan sonra patlar. Bu nedenle her şişirme basışı daha büyük risk ve aynı zamanda daha büyük potansiyel ödül verir. Aday, balon patlamadan önce ödülü toplamayı seçerse, o denemeye kadar olan ödülü toplar, ancak balon patlarsa o ana kadarki kazançların hepsi kaybedilir. Adaylara balonların patlamalarıyla ilgili bilgi verilmez. Bu bilgilerin verilmemesiyle adayların oyundaki ilk tepkileriyle ve deneyim kazandıkça verdikleri tepkileri arasındaki bağı test etmeyi sağlar. Bu bağlamda Riskate oyunu da bu metodolojiyi kullanarak adayların/çalışanların risk yönetimine bağlamında davranışlarına dair öngörü sağlamaktadır.
Balon Oyunu, risklerin önceden fark edilmesinin ve yönetilmesinin önemli olduğu bankacılık, finans, denetim gibi pozisyonlarda kullanılabilmektedir. Risk yönetimini başarılı gerçekleştiren çalışanlar risklere yönelik farklı senaryoları görür, bunları hesaplar ve oluşabilecek durumlara karşı stratejiler geliştirirler. Belirsizliğin sebep olduğu olumsuzluğu makul seviyeye indirgemek için objektif kararlar almaya yatkındırlar. Riskleri bütünsel olarak değerlendirerek tüm aşamalarında yapılması gereken eylem planlarına hâkim olurlar.
Balon oyunu gibi oyun bazlı değerlendirme setlerinin kullanılması hem adayların süreçten keyif almasını hem de kurumların öğrenmek istedikleri yetkinlikleri verimli bir şekilde değerlendirmesine katkı sağlamaktadır.
Kaynakça
Soat, J. (2018). Games HR plays. Employee Benefit Adviser. 1-36.
Hatipoğlu, H. N., & Türker, M. V. (2022). Oyunlaştırma Uygulamalarının, İnsan Kaynakları Yönetiminin Teknik Kapsamında Kullanılmasının Algılanan Başarısı Üzerine Bir Araştırma. Öneri Dergisi, 17(57), 174-209.